Bu mineral soğuk algınlığının süresini kısaltıyor!
Güncelleme Tarihi:
Kış aylarında soğuk algınlığı yaşadığımızda vitaminler, ev yapımı karışımlar, burun yıkama sistemleri gibi şeylerle hastalığı çabuk atlatmak ve iyileşmek istiyoruz. Bunun için bir de eczanelerde pastil, hızlı çözünen tablet ve burun spreyi olarak satılan popüler bir mineral olan çinko takviyesi oldukça popüler. Peki çinko gerçekten soğuk algınlığını önleyebilir ya da tedavi edebilir mi?
Çinkonun soğuk algınlığını önleyebileceğine dair kesin bir kanıt olmasa da, bazı araştırmalar bu mineralin genellikle yedi ila on gün süren soğuk algınlığını biraz kısaltabileceğini öne sürüyor.
Connecticut Üniversitesi Tıp Fakültesi profesörü ve Amerikan İç Hastalıkları Derneği Mütevelli Heyeti Başkanı Rebecca Andrews, “Çinko soğuk algınlığınızı bir iki gün kısaltabilir, ancak yine de bazı belirtiler devam edebilir,” dedi.
BAKMADAN GEÇME!
Weill Cornell Medicine Enfeksiyon Hastalıkları Bölüm Başkanı Dr. Roy Gulick’e göre, bilim insanları çinkonun, soğuk algınlıklarının yaklaşık yüzde 50’sine neden olan yaygın virüsler olan rinovirüslerin hücrelerimize bulaşmasını engelleyebileceğini öne sürüyor.
Ayrıca bu mineralin bağışıklık fonksiyonlarını ve enfeksiyonlara karşı tepkileri artırdığını da belirtiyor.
2024 yılında yapılan bir incelemede, araştırmacılar çinkonun soğuk algınlığını önleme ve tedavi etme etkisini inceleyen 34 çalışmayı analiz etti. Yazarlar, çinkonun önleyici olarak alındığında soğuk algınlığını engellediğine ya da kişi başına düşen soğuk algınlığı sayısını azalttığına dair çok az ya da hiç kanıt bulamadı.
BAKMADAN GEÇME!
Soğuk algınlığına yakalanmış kişilerde ise, çinkonun belirtilerin süresini plaseboya kıyasla yaklaşık iki gün kısaltabileceğine dair bazı kanıtlar bulundu. Ancak çinkonun burun ve ağızda tahriş, tat alma sorunları, mide ağrısı, kabızlık, ishal ve kusma gibi hafif yan etkilerle ilişkili olduğu da görüldü.
Bu çalışmaların dışında, bazı çinko burun ürünlerini kullanan kişilerde koku kaybı bildirilmiştir. Bu durum, 2009 yılında Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) bazı çinko burun ürünleri ile uzun süreli ya da kalıcı koku kaybı arasındaki bağlantıya dair bir halk sağlığı uyarısı yayınlamasına neden olmuştur.
BAKMADAN GEÇME!
Vücudumuz çinko üretmez. Bağışıklık sistemi, metabolizma işlevleri ve yara iyileşmesi için bu minerale ihtiyaç duyarız. Federal sağlık otoritelerine göre, yetişkin kadınlar günde sekiz miligram, erkekler ise 11 miligram çinkoyu diyetlerinden almalıdır. Çinko açısından zengin gıdalar arasında et, balık ve istiridye gibi deniz ürünleri yer alır.
Soğuk algınlığı tedavisinde ideal çinko dozu belirsizdir çünkü araştırmacılar farklı yöntemler kullanmakta, farklı çinko formlarını ve dozlarını test ediyor.
Ancak çinkonun soğuk algınlığı tedavisinde kullanıldığı bazı çalışmalarda günlük 80 mg veya daha yüksek dozlar kullanılmıştır. Birçok reçetesiz çinko pastili her birkaç saatte bir alınacak şekilde tasarlanmıştır ve bu da yaklaşık 80 mg’a denk gelir.
BAKMADAN GEÇME!
Ancak Andrews, günlük 50 mg’ın üzerine çıkıldığında yan etki riskinin arttığını söylüyor. Ayrıca çinkonun soğuk algınlığını önlemek için değil, yalnızca mevcut bir enfeksiyonu tedavi etmek için kullanılması gerektiğini vurguluyor.
Andrews. “Takviye aldığınızda, diyetinizle almanız gerekenden çok daha fazlasını alırsınız ve bu da mide rahatsızlığına neden olabilir ve sonunda soluğu acilde alabilirsiniz.” Sözleriyle fazla çinko tüketimine karşı uyardı.
BAKMADAN GEÇME!
Araştırmalar, özellikle soğuk algınlığının ilk 24 saatinde çinko takviyesi almanın, hastalığın süresini kısaltabileceğini gösteriyor. Ancak çinkonun etkili olabilmesi için uygun dozda ve doğru formda (örneğin pastil şeklinde) alınması önemlidir. Aksi takdirde faydası sınırlı olabilir.
“Çinko almadan önce, bu mineral bazı ilaçlarla etkileşime girebileceğinden, sağlık uzmanınıza danışın. Örneğin, yüksek dozda çinko alımı bazı kemoterapi ilaçlarının etkisini azaltabilir.” diyen Andrews, soğuk algınlığını tedavi etmek için çinko kullanmak isteyenler için şu önerileri göz önünde bulundurmanızı tavsiye ediyor:
BAKMADAN GEÇME!
Sadece yalnızca soğuk algınlığı belirtileri yaşadığınızda kullanın
Çinko takviyelerini önleyici olarak kullanmayın; yalnızca tedavi amacıyla kullanın. Çünkü çinkonun soğuk algınlığını önlediğine dair çok az ya da hiç kanıt yoktur ve birçok yan etkiyle ilişkilidir. Bu nedenle yalnızca soğuk algınlığı belirtileri yaşadığınızda kullanın.
Pastil deneyin, ancak ölçülü kullanın
Andrews, çoğu çalışmanın, çinko pastillerin diğer formlara göre etkinliğini değerlendirdiğini, muhtemelen kolay alınabilir olmaları ve soğuk algınlığının yaygın bir belirtisi olan boğaz ağrısını hafifletmeleri nedeniyle, tercih edildiğini söyledi ancak aşırıya kaçılmaması gerektiğinin (Günlük 50 mg aşılmamalı) altını çizdi.
BAKMADAN GEÇME!
Çinkoyu bazı yiyeceklerle birlikte almayın
Yüksek lifli gıdalar, baklagiller ve tahıllar, kalsiyum ve demir açısından zengin yiyecekler ile aşırı alkol tüketimi gibi bazı etkenler çinko emilimini azaltabilir.
Çinko dışında, bağışıklık sisteminizi güçlendirin
Andrews, “Sağlıklı ve dengeli beslenmek, bol su içmek ve yeterince uyumak, bağışıklık sisteminizin “soğuk algınlığıyla mücadele açısından en iyi durumda olmasını” sağlamak için kilit önemdedir.” dedi ve bağışıklığınızı güçlü tutmanızı tavsiye etti.
BAKMADAN GEÇME!
Sonuç olarak; çinko büyük olasılıkla soğuk algınlığını önlemez, ancak hastalığın süresini bir iki gün kısaltabilir. Ancak özellikle yüksek dozlarda çinkonun potansiyel faydaları, burun ve ağızda tahriş, mide rahatsızlığı ve diğer yan etkiler gibi olumsuz reaksiyonlarla dengelenebilir.